سرای اندیشه

اول این روایت نورانی علوی ( علیه السلام ) را بخوانین تا عرض کنم  :

... یا کمیل اَلْمُؤمِنُ مِرآ‌‌ةُ الْمُؤمِنِ لأنّه یتأمَّلَهُ و یَسُدُ فاقَتَهُ و یُجَمِّلُ حالَتَهُ ... 1

ای کمیل مؤمن آینه مؤمن است چرا که رأی و نظر او را محکم می کند و نیازش را بر آورده ، حالات او را زیبا می سازد .

این فرمایش امیر المؤمنین (ع) در میان ما خیلی مشهور شده اما کمتر به ظرافت به کار رفته در این تعبیر دقت کرده ایم . سه تا از دلائل این تشابه را آن حضرت در روایتی که خوندین بیان فرمودند و البته هر کدام از این سه دلیل خودشون نکات ظریفی دارند که ممکنه ظرایف بیشتری از آنها هم با کمی تفکر کشف بشن . من فکر می کنم این بیان حضرت امیر (ع) مثل تمام فرمایشات قرآن و عترت طاهره (ع) باید زیر بنای رفتار اخلاقی و اجتماعی ما بشه و هر کدام از ما خودمون را بر اساس آن تربیت کنیم . 

وقتی مطلب راز حکایت آینه رو نوشتم  در میان رد پاهای مهربانی شما دوستان اثری از صاد عزیز بود که از من سؤالی داشت و من به ایشون وعده کرده بودم تا جواب سؤالشون را در یک پست مسقل بدم  ( می توانید با کلیک کردن روی اسمشون سؤالشون را ببینید ) و الان هم از او به خاطر این  همه تأخیر  در عمل به وعده ام عذر خواهی می کنم .

1-       اطمینان بخشی : وقتی شما می خواهید به آینه نگاه کنید حتما قبلش تصویری از وضعیت خودتان دارید . گاهی احساس می کنید که سرو وضعتون به هم ریخته است و نیاز به مرتب شدن داره و گاهی هم سرو وشکل خودتونو مرتب و منظم می دونید و برای اطمینان جلوی آینه خودتون را برانداز می کنید . این یکی از اولین کارکردهای عمومی آینه است . آینه درباره دقیق بودن یا نبودن تشخیصتون به شما اطمینان می ده و آن چنان باور شما را تقویت می کند که اگر کسی دیگر هم حرف دیگری بزنه جز با نگاه دوباره توی آینه و اطمینان مجدد گرفتن از آن حرفش را قبول نمی کنید .

آینه هیچ وقت به شما دروغ نمی گه . حتی آینه های مقعر یا محدب یا آینه های که جوری ساخته می شوند که شما را یه جورایی غیر عادی (دفرمه) نشون بدن . این آینه ها فریاد می زنند که ایها الناس ما همان جور که از ما انتظار میره داریم شما رو نشون میدیم  حالا اگه کج و کوله ای تقصیر ما نیست خودتون ما رو اینجوری ساختین .

آینه طبیعی هیچ چیزی را کمرنگ تر و پر رنگ تر یا بزرگتر و کوچکتر از اندازه نشون نمی ده . همون چیزی را نشون می ده که هست . آینه امینه ، شما هیچوقت از این که آینه اوضاع به هم ریخته سر و وضعتو را فاش کنه یا جار بکشه نمی ترسی .

مؤمن هم باید برای اهل ایمان مثل آینه باشه .

2-       رفع نیاز : همه ما احتیاج داریم تا به هم ریختگی ها را به سر و سامان و آلودگی های صورت و بدنمون را به نظافت و تمیزی بدل کنیم .این نیاز را آینه برطرف می کنه . وقتی موهات ژولیده و صورتت چرک است نیاز داری که یکی آرام و صمیمی بهت بگه که وضع مناسبی نداری . بهت بگه که موهات به هم ریخته است ، صورتت چرکه و خلاصه اوضاع احوالت نامرتبه . اینجاست که فقط آینه به کارت می آید و نیازت را برطرف می کنه . هر وقت بخوای خود تو نگاه کنی و از اوضاع خودت خبر بشی میری سراغش و اون هم با آغوش باز تو را می پذیرد و تمام تلاشش را برای رفع نیازت انجام میده .حتما از آینه توقع نداری برات موشک هوا کنه یا نیروگاه بوشهر را تکمیل کنه ! چون خودت می دونی این کارا ازش نمی آید اما اگر کاری ازش بیاد محاله که برات انجامش نده .

مؤمن هم باید برای دیگران مثل آینه باشه .

3-       زیبا سازی : اصلاً کیه که از قشنگی و زیبائی و نظافت و مرتب بودن بدش بیاد ؟ همه ما به خاطر گرایش فطریمون به زیبا دوستی و زیبائی خواهی  از پلیدی و چرک و به هم ریختگی بدمون می آید . به همین خاطر هم  صبح که از خواب بلند میشیم ، وقتی به خونه بر می گردیم ، هنگامی که مهمونی به منزلمون میاد یا می خواهیم به مهمونی بریم و گاهی هم برای اینکه از دیدن مرتب بودن و نظافت خودمون لذت ببریم در برابر آینه می ایستیم و بهش ذل می زنیم تا با صداقت به ما بگه کجای کارمون خرابه و او هم بی توقع و یکرنگ بدون این که ما رو به خاطر بهم ریختگی و نا مرتب بودنمون ملامت کنه یا درباره ما قضاوتی داشته باشه فقط تلاش می کنه تا آلودگی ها و به هم ریختگی ها رو همانطوری که هست نشونمون بده و بگه برای زیباتر شدن باید چه چیز هایی رو از اصلاح کنیم  و ما هم با اطمینان از صداقتش هر چیزی رو بگه مرتب یا تمیز می کنیم تا زیباتر بشیم . قصد آینه از نشان دادن آشفتگی ها و آلودگی ها خراب کردن و بی آبرو کردن ما نیست برای همین هم نه بزرگ نمایی و کوچک نمائی می کنه و نه جار می کشه و به همه میگه . آینه فقط می خواهد که ما با برطرف کردن زشتیها زیبا تر بشیم . اون از صمیم قلب دوست مون داره . اون عاشقه یک عاشق واقعی .

دلا خود را در آئینه ، تو کژ بینی هر آیینه

تو کژ باشی نه آئینه ، تو خود را راست کن اول 2

و مؤمن باید برای بقیه خواهر و برادرای ایمانیش آینه باشه .

 مثل آینه عاشق و صادق .

 مثل آینه آرام و اطمینان بخش .

مثل آینه راز دار و امین و کارآ .

عجب چیز عجیبیه این آینه !

خیلی عجیب !

آخ که چقدر دلم هوای یک آینه داره .

دعا کنید منم  آینه بشم . همونقدر عاشق و بی رنگ و صمیمی و صادق . آخه تا آینه نشم آدم نمی شم .

این ذکر را روزی هر چند بار که خواستین بگین :

مؤمن مساوی است با آینه . آینه ، مؤمن ؛ مؤمن ، آینه  ؛ آینه ، مؤمن ؛ مؤمن ، آینه ...

----------------------------------------------------------------------------------

پ.ن.1 = مستدرک الوسائل ،ج 9 ، ص 48  و  چهار کتاب روائی دیگر چون بحار الانوار ، بشارة المصطفی ، تحف العقول و جامع الأخبار

پ.ن.2 = دیوان با صفای غزلیات شمس ( که من بهش می گم عشق نامه مولوی – رض )